مکان‌یابی ایستگاه‌های آتش‌نشانی با تلفیق مدل همپوشانی شاخص‌ها و فرایند تحلیل سلسله مراتبی

مقدمه: امروزه افزایش جمعیت شهرها موجب افزایش نیاز به خدمات شهری شده است و در این میان نکتۀ حائز اهمیت، توزیع بهینۀ مراکز ارائه‌دهندۀ خدمات است. ایستگاه‌های آتش­نشانی از جمله عناصر و کاربری­های خدماتی اورژانسی شهرهاست که نقش مهم و حیاتی در حفاظت از جان و مال مردم در برابر حوادث مختلف به ویژه آتش‌سوزی­ها دارند. یکی از دل‌مشغولی‌های برنامه‌ریزان شهری در فضاهای شهری، طراحی و مکان‌یابی فضاهای خدماتی مناسب و مطلوب است. هدف اصلی تأسیس ایستگاه‌های آتش‌نشانی تأمین بخشی از امنیت شهر در راستای برنامه‌های از قبل تعریف شدۀ آنهاست. لازمۀ رسیدن به این هدف، اعمال دید سیستماتیک و یکپارچه به عناصر شهری به صورت میکرو و جهت‌دهی ساختار شهر به صورت ماکرو می‌باشد. روش: دیدگاه اصلی در این مقاله، توصیفی- تحلیلی و نوع آن کاربردی است. اطلاعات مورد نیاز آن از طریق مشاهدات میدانی، منابع کتابخانه‌ای، سالنامه‌های آماری، مطالعۀ طرح‌های جامع و تفصیلی شهر نجف‌آباد، نقشه 1:5000 وضع موجود و تفصیلی این شهر به دست آمد، سپس با استفاده از نرم‌افزار GIS و نوار ابزار الحاقی AHP به این نرم‌افزار و پس از طی مراحل ورود اطلاعات، مدیریت داده‌ها، تجزیه و تحلیل و پردازش داده‌ها، مکان‌های مناسب برای ایجاد ایستگاه‌های آتش‌نشانی جدید مشخص و اولویت‌بندی گردید. در این پژوهش از توانایی‌های تحلیلی سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل‌های مکان‌یابی گنجانده شده در این نرم‌افزار و وزن‌دهی و عملیات بافرینگ و غیره استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌های حاصل نشان می­دهد که با توجه به شعاع عملکردی، 1500 تا 2000 متر برای هریک از ایستگاه‌های موجود، قسمت‌هایی از شهر، خارج از محدودۀ عملکرد بوده است. بر همین اساس، مناطق 5، 2 و6 به ترتیب بالاترین میزان اولویت را داشتند، ازاین‌رو، 3 ایستگاه جدید برای احداث در مناطق مذکور پیشنهاد داده شده است.   نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج باید گفت که شعاع عملکرد ایستگاه‌های آتش‌نشانی موجود، پاسخگوی نیاز جمعیت شهر نبود، لذا مکان‌یابی ایستگاه‌های جدید با درنظرگرفتن پارامترهای مختلف ضروری به نظر می­رسد